Nguồn : thanhnientinhnguyen.com
Trong cuộc sống hằng ngày hay trong dã ngoại, mưu sinh …đôi khi chúng ta rất cần đến phương hướng để tìm đường đi. Đôi khi việc này lại giúp chúng ta tồn tại và thoát khỏi những trường hợp nguy hiểm. trong một lần thám du tại khu vực Thác Mai, tôi đã bị lạc và không có la bàn trong tay, chính nhờ những kỹ thuật xác định phương hướng đơn giản này mà tôi đã tự cứu sống lấy chính mình và hai đồng sự khác. Vì vậy tôi hiểu rất rõ tầm quan trọng của những kỹ thuật này. Nhưng xác định phương hướng thế nào cho chính xác ? Nếu không có la bàn thì phải làm sao ? … Ở chương này sẽ giúp các bạn giải quyết những vấn đề đó.
CÁC HƯỚNG: Chúng ta có tất cả 32 hướng trong đó:
- 4 hướng chính : đông ( E ) , tây (W) , nam (S) , bắc ( N )
- 4 hướng phụ lớn : đông bắc (NE), đông nam (SE), tây bắc (NW) , tây nam (SW)
- 8 hướng nhỏ : bắc đông bắc(NNE), đông đông bắc(ENE),đông đông nam (ESE) nam đông nam(SSE),nam tây nam(SSW),tây tây nam(SWW),tây tây bắc (WSW), bắc tây bắc(NNW) .
- Ngoài ra còn có thêm 16 hướng phụ thật nhỏ mà tôi không nêu ra ở đây.
CÁC PHƯƠNG PHÁP :
PP1 : DÙNG LA BÀN: đây là cách định vị chính xác nhất , khi đi cắm trại hoặc thám hiểm nhớ mang theo la bàn . Nếu có bản đồ trong tay thì trải bản đồ ra rồi đật la bàn lên bản đồ xoay sao cho hướng bắc bản đồ trùng với hướng bắc la bàn . Ta sẽ tìm được vị trí của mình và đường di chuyển . tôi sẽ hướng dẫn rõ hơn cho các bạn sử dụng một số loại la bàn trong chương bản đồ.
PP2: MẶT TRỜI: đây là phương pháp dễ nhất mà có lẽ ai cũng biết đó là: “mặt trời mọc ở hướng đông và lặn ở hướng tây”. Thật ra thì mặt trời không mọc và lặn ở chính xác 2 hướng này, vào khoảng trưa 9-10 và 15-16 h thì mặt trời có xu hướng mọc chếch về phía nam, như vậy 9-10 h ta có: đông nam, 15-16h ta có: tây nam. Nhưng thông thường chúng ta có thể dùng phương pháp giản dị này để tìm hướng thoát hiểm, nếu như không cần sự chính xác cao.
PP3: MẶT TRỜI VÀ ĐỒNG HỒ : ở pp này chúng ta dùng đồng hồ kim . các bước thực hiện như sau :
- Cắm 1 que nhỏ xuống đất nên chọn loại thẳng , bằng cỡ ngón tay hoặc hơn tuỳ ý . Cắm sao cho vuông góc với mặt đất .
- Đặt đồng hồ sao cho kim giờ trùng với bóng của que .
- Lấy phân giác của góc hợp bởi kim giờ và số 12 lúc này , đó chính là hướng nam , ngược lại là hương bắc.
- Còn nếu , đặt số 12 trùng vào bóng que thì phân giác góc hợp bởi kim giờ và số 12 chính là hướng bắc , ngược lại là hướng nam .
PP4 : GẬY MẶT TRỜI : Đây là 1 phương pháp khá chính xác do 1 phi công tên OWENDOFF tìm ra , trong cuộc đời của mình ông đã bay nhiều nơi trên thế giới và đã thử nghiệm phương pháp này thành công tại nhiều quốc gia . Cách thực hiên :
- dùng 1 gậy thẳng ( dài khoảng 1m hoặc hơn ,có thể dùng nhưng gốc cây cụt ngọn đã gẫy ngang thân trong thiên nhiên ) cắm vuông góc với mặt đất .
- Lấy bóng của gậy và đánh dấu đầu bóng ở vị trí thứ 1
- Khoảng 15 phút sau bóng gậy lại di chuyển sang vị trí khác ta lại đánh dấu đầu bóng gậy lần thứ 2 .
- Nối 2 điểm đã đánh dấu sẽ cho ta 2 hướng tây và đông . 1 chỉ hướng tây , 2 chỉ hướng đông.
- Từ đường thẳng trên vẽ đường vuông góc sẽ cho ta hướng bắc và nam .
PP5 : phương pháp này rất mất thời gian nhưng ngược lại vô cùng chính xác . cách thực hiện :
- Dùng 1 gậy như pp3 cắm vuông góc xuống đất ( gậy đừng quá dài )
- Đánh dấu đầu bóng gậy lần 1
- Vẽ 1 cung tròn với tâm là gốc gậy , và bán kính là đoạn từ tâm đến điểm đã đánh dấu .
- Vào giữa trưa bóng gậy ngắn lại nhưng khi quá trưa nó sẽ dài ra và khi nó chạm vào vòng tròn thì ta đánh dấu lần 2 .
- Nối 1 và 2 lại .
- Lấy trung điểm 3 của đoạn trên và kẻ 1 đường từ tâm qua trung điểm ấy ta sẽ được hướng bắc ( với 3 là bắc , gốc gậy là nam )
- Từ 2 hướng trên xác định các hướng còn lại.
PP6 DÙNG ĐỊA THẾ TỰ NHIÊN : ta có thể quan sát các dấu hiệu khác . pp pháp này tuy không chính xác lắm nhưng vào 1 ngày không có mặt trời , mây nhiều không có sao …… thì nó là phương pháp ưu việt nhất .
- Dùng rêu mốc : nếu thấy ở gốc cây phần nào có rêu nấm mọc nhiều thì đó là hướng bắc .
- Nhìn lên các cành cây nếu thấy các cành có xu hương mọc vươn về phần nào thì đó chính là hướng đông.
PP7 : DÙNG GIÓ : Việt Nam ta có 2 hướng gió chính là :
- gió mùa tây nam : từ tháng 5 – tháng 10 , thổi từ tây nam đến đông bắc
- gói mùa đông bắc : từ tháng 10 – tháng 4 thổi từ đông bắc đến tây nam .
Để xác định hướng gió ta có thể nhìn lên ngọn cây xem hướng cây lay động hay nhìn lên lá cờ… Ngoài ra ta có thể dùng ít giấy vụn lá cây xé nhỏ mà thả xuống đất , giấy bị cuốn theo chiều nào thì gió chiều ấy . Ta có thể ngậm ngón tay trong miệng khoảng 5 giây rồi lấy ra đưa cao lên , nếu thấy phần nào ngón tay lạnh thì gió đang thổi về hướng đó.
PP8 : MẶT TRĂNG : dùng pp này các bạn phải nắm vững :
- Trăng thượng tuần ( trăng khuyết ) : từ 1 – 10 âm lịch . Phần khuyết quay về hướng đông . Nối đường thẳng bởi 2 đầu nhọn đi xuống đất ta được hướng nam .
- Trăng trung tuần ( trăng tròn ) : từ 10 – 20 âm lịch . Như mặt trời , mọc ở đông lặn ở tây . Có thể dùng pp 3. 4, 5 để xác định hướng .
- Trăng hạ tuần ( trăng khuyết ) : từ 20 – 29( -30) âm lịch . Phần khuyết quay về tây . Nối đường thẳng bởi 2 đầu nhọn đi xuống đất ta được hướng nam.
PP9 : CHÒM SAO : bạn có thể dùng những chòm sao tiêu biểu để xác định phương hướng như : hiệp sĩ , thập tự phương nam , ngự phu…… để hiểu biết thêm rõ hơn xin các bạn cùng xem trong phần chòm sao.
PP10: DÙNG THIẾT BỊ ĐỊNH VỊ TOÀN CẦU GPS (Global Positioning Systems)
Đây là pp có vẻ hiện đại nhất . hiện nay trên thị trường có rất nhiều mẫu mã , kích thước và chức năng khác nhau để các bạn tuỳ ý lưa chọn . Tuy giá hơi cao nhưng nếu có khả năng các bạn nên tự sắm cho mình 1 cái để sử dụng . Có nó trong tay dù ở bất kỳ đâu trên hành tinh này các bạn cũng không sợ thất lạc .
- pp sử dụng ( silva GPS compass ) : khi bắt đầu khởi hành bạn hãy nhập vào bộ nhớ vị trí này ( vd : 1) . Sau đó bạn cứ lên đường đến vị trí 2 thì nhập vào 2 . Khi muốn trở về địa điểm nào thì các bạn mở máy hiển thị tên đã ghi nhớ ( 1,2 ) và xoay màn hình sao cho màn hình hiển thị hướng về vị trí đã nhập bạn cứ đi theo hướng ấy sẽ về đúng vị trí đã nhập . từ đây bạn làm những bước tương tự để tìm đến những vị trí khác nhau . Với thiết bị mà tôi đang có trong tay các bạn có thể ghi nhớ đến 79 vị trí khác nhau . ngoài ra thiết bị còn rất nhiều tính năng hỗ trợ độc đáo khác .
PP GIỮ HƯỚNG : đã biết được hướng đi thì chúng ta sẽ dễ dàng di chuyển , nhưng nếu như không biết cách giữ hướng thì chúng ta sẽ đi lòng vòng đôi khi mất thời gian rất lớn và còn có thể quay lai vị trí ban đầu ( là vì bước chân chúng ta không đều nhau bước dài bước ngắn ,chúng ta lại có thói quen giữ hướng theo con đường ) . Chính vì vậy việc giữ hướng đi là vô cùng quan trọng . tôi sẽ giới thiệu cho các bạn một số cách giữ hướng như sau :
- nếu có la bàn cứ khoảng 5 phút lại kiển tra 1 lần
- dùng các phương pháp khác thì quan sát và kiểm tra liên tục .
- khi xác định được phương hướng bạn nên vạch ra 1 đường thẳng tưởng tượng đi qua 2 , 3 cột mốc rồi cứ theo hướng đó di chuyển đến từng cột mốc và lại đánh d?u ti?p tục các cột mốc khác.
LƯU Ý: Phải đánh dấu nhưng nơi đã đi qua tránh quay trở lại vị trí cũ.
Trên đây là những phương pháp xác định phương hướng một cách cơ bản nhất. Tôi hy vọng với những phương pháp này sẽ giúp các bạn ít nhiều trên con đường hoạt động của mình.
Trong cuộc sống hằng ngày hay trong dã ngoại, mưu sinh …đôi khi chúng ta rất cần đến phương hướng để tìm đường đi. Đôi khi việc này lại giúp chúng ta tồn tại và thoát khỏi những trường hợp nguy hiểm. trong một lần thám du tại khu vực Thác Mai, tôi đã bị lạc và không có la bàn trong tay, chính nhờ những kỹ thuật xác định phương hướng đơn giản này mà tôi đã tự cứu sống lấy chính mình và hai đồng sự khác. Vì vậy tôi hiểu rất rõ tầm quan trọng của những kỹ thuật này. Nhưng xác định phương hướng thế nào cho chính xác ? Nếu không có la bàn thì phải làm sao ? … Ở chương này sẽ giúp các bạn giải quyết những vấn đề đó.
CÁC HƯỚNG: Chúng ta có tất cả 32 hướng trong đó:
- 4 hướng chính : đông ( E ) , tây (W) , nam (S) , bắc ( N )
- 4 hướng phụ lớn : đông bắc (NE), đông nam (SE), tây bắc (NW) , tây nam (SW)
- 8 hướng nhỏ : bắc đông bắc(NNE), đông đông bắc(ENE),đông đông nam (ESE) nam đông nam(SSE),nam tây nam(SSW),tây tây nam(SWW),tây tây bắc (WSW), bắc tây bắc(NNW) .
- Ngoài ra còn có thêm 16 hướng phụ thật nhỏ mà tôi không nêu ra ở đây.
CÁC PHƯƠNG PHÁP :
PP1 : DÙNG LA BÀN: đây là cách định vị chính xác nhất , khi đi cắm trại hoặc thám hiểm nhớ mang theo la bàn . Nếu có bản đồ trong tay thì trải bản đồ ra rồi đật la bàn lên bản đồ xoay sao cho hướng bắc bản đồ trùng với hướng bắc la bàn . Ta sẽ tìm được vị trí của mình và đường di chuyển . tôi sẽ hướng dẫn rõ hơn cho các bạn sử dụng một số loại la bàn trong chương bản đồ.
PP2: MẶT TRỜI: đây là phương pháp dễ nhất mà có lẽ ai cũng biết đó là: “mặt trời mọc ở hướng đông và lặn ở hướng tây”. Thật ra thì mặt trời không mọc và lặn ở chính xác 2 hướng này, vào khoảng trưa 9-10 và 15-16 h thì mặt trời có xu hướng mọc chếch về phía nam, như vậy 9-10 h ta có: đông nam, 15-16h ta có: tây nam. Nhưng thông thường chúng ta có thể dùng phương pháp giản dị này để tìm hướng thoát hiểm, nếu như không cần sự chính xác cao.
PP3: MẶT TRỜI VÀ ĐỒNG HỒ : ở pp này chúng ta dùng đồng hồ kim . các bước thực hiện như sau :
- Cắm 1 que nhỏ xuống đất nên chọn loại thẳng , bằng cỡ ngón tay hoặc hơn tuỳ ý . Cắm sao cho vuông góc với mặt đất .
- Đặt đồng hồ sao cho kim giờ trùng với bóng của que .
- Lấy phân giác của góc hợp bởi kim giờ và số 12 lúc này , đó chính là hướng nam , ngược lại là hương bắc.
- Còn nếu , đặt số 12 trùng vào bóng que thì phân giác góc hợp bởi kim giờ và số 12 chính là hướng bắc , ngược lại là hướng nam .
PP4 : GẬY MẶT TRỜI : Đây là 1 phương pháp khá chính xác do 1 phi công tên OWENDOFF tìm ra , trong cuộc đời của mình ông đã bay nhiều nơi trên thế giới và đã thử nghiệm phương pháp này thành công tại nhiều quốc gia . Cách thực hiên :
- dùng 1 gậy thẳng ( dài khoảng 1m hoặc hơn ,có thể dùng nhưng gốc cây cụt ngọn đã gẫy ngang thân trong thiên nhiên ) cắm vuông góc với mặt đất .
- Lấy bóng của gậy và đánh dấu đầu bóng ở vị trí thứ 1
- Khoảng 15 phút sau bóng gậy lại di chuyển sang vị trí khác ta lại đánh dấu đầu bóng gậy lần thứ 2 .
- Nối 2 điểm đã đánh dấu sẽ cho ta 2 hướng tây và đông . 1 chỉ hướng tây , 2 chỉ hướng đông.
- Từ đường thẳng trên vẽ đường vuông góc sẽ cho ta hướng bắc và nam .
PP5 : phương pháp này rất mất thời gian nhưng ngược lại vô cùng chính xác . cách thực hiện :
- Dùng 1 gậy như pp3 cắm vuông góc xuống đất ( gậy đừng quá dài )
- Đánh dấu đầu bóng gậy lần 1
- Vẽ 1 cung tròn với tâm là gốc gậy , và bán kính là đoạn từ tâm đến điểm đã đánh dấu .
- Vào giữa trưa bóng gậy ngắn lại nhưng khi quá trưa nó sẽ dài ra và khi nó chạm vào vòng tròn thì ta đánh dấu lần 2 .
- Nối 1 và 2 lại .
- Lấy trung điểm 3 của đoạn trên và kẻ 1 đường từ tâm qua trung điểm ấy ta sẽ được hướng bắc ( với 3 là bắc , gốc gậy là nam )
- Từ 2 hướng trên xác định các hướng còn lại.
PP6 DÙNG ĐỊA THẾ TỰ NHIÊN : ta có thể quan sát các dấu hiệu khác . pp pháp này tuy không chính xác lắm nhưng vào 1 ngày không có mặt trời , mây nhiều không có sao …… thì nó là phương pháp ưu việt nhất .
- Dùng rêu mốc : nếu thấy ở gốc cây phần nào có rêu nấm mọc nhiều thì đó là hướng bắc .
- Nhìn lên các cành cây nếu thấy các cành có xu hương mọc vươn về phần nào thì đó chính là hướng đông.
PP7 : DÙNG GIÓ : Việt Nam ta có 2 hướng gió chính là :
- gió mùa tây nam : từ tháng 5 – tháng 10 , thổi từ tây nam đến đông bắc
- gói mùa đông bắc : từ tháng 10 – tháng 4 thổi từ đông bắc đến tây nam .
Để xác định hướng gió ta có thể nhìn lên ngọn cây xem hướng cây lay động hay nhìn lên lá cờ… Ngoài ra ta có thể dùng ít giấy vụn lá cây xé nhỏ mà thả xuống đất , giấy bị cuốn theo chiều nào thì gió chiều ấy . Ta có thể ngậm ngón tay trong miệng khoảng 5 giây rồi lấy ra đưa cao lên , nếu thấy phần nào ngón tay lạnh thì gió đang thổi về hướng đó.
PP8 : MẶT TRĂNG : dùng pp này các bạn phải nắm vững :
- Trăng thượng tuần ( trăng khuyết ) : từ 1 – 10 âm lịch . Phần khuyết quay về hướng đông . Nối đường thẳng bởi 2 đầu nhọn đi xuống đất ta được hướng nam .
- Trăng trung tuần ( trăng tròn ) : từ 10 – 20 âm lịch . Như mặt trời , mọc ở đông lặn ở tây . Có thể dùng pp 3. 4, 5 để xác định hướng .
- Trăng hạ tuần ( trăng khuyết ) : từ 20 – 29( -30) âm lịch . Phần khuyết quay về tây . Nối đường thẳng bởi 2 đầu nhọn đi xuống đất ta được hướng nam.
PP9 : CHÒM SAO : bạn có thể dùng những chòm sao tiêu biểu để xác định phương hướng như : hiệp sĩ , thập tự phương nam , ngự phu…… để hiểu biết thêm rõ hơn xin các bạn cùng xem trong phần chòm sao.
PP10: DÙNG THIẾT BỊ ĐỊNH VỊ TOÀN CẦU GPS (Global Positioning Systems)
Đây là pp có vẻ hiện đại nhất . hiện nay trên thị trường có rất nhiều mẫu mã , kích thước và chức năng khác nhau để các bạn tuỳ ý lưa chọn . Tuy giá hơi cao nhưng nếu có khả năng các bạn nên tự sắm cho mình 1 cái để sử dụng . Có nó trong tay dù ở bất kỳ đâu trên hành tinh này các bạn cũng không sợ thất lạc .
- pp sử dụng ( silva GPS compass ) : khi bắt đầu khởi hành bạn hãy nhập vào bộ nhớ vị trí này ( vd : 1) . Sau đó bạn cứ lên đường đến vị trí 2 thì nhập vào 2 . Khi muốn trở về địa điểm nào thì các bạn mở máy hiển thị tên đã ghi nhớ ( 1,2 ) và xoay màn hình sao cho màn hình hiển thị hướng về vị trí đã nhập bạn cứ đi theo hướng ấy sẽ về đúng vị trí đã nhập . từ đây bạn làm những bước tương tự để tìm đến những vị trí khác nhau . Với thiết bị mà tôi đang có trong tay các bạn có thể ghi nhớ đến 79 vị trí khác nhau . ngoài ra thiết bị còn rất nhiều tính năng hỗ trợ độc đáo khác .
PP GIỮ HƯỚNG : đã biết được hướng đi thì chúng ta sẽ dễ dàng di chuyển , nhưng nếu như không biết cách giữ hướng thì chúng ta sẽ đi lòng vòng đôi khi mất thời gian rất lớn và còn có thể quay lai vị trí ban đầu ( là vì bước chân chúng ta không đều nhau bước dài bước ngắn ,chúng ta lại có thói quen giữ hướng theo con đường ) . Chính vì vậy việc giữ hướng đi là vô cùng quan trọng . tôi sẽ giới thiệu cho các bạn một số cách giữ hướng như sau :
- nếu có la bàn cứ khoảng 5 phút lại kiển tra 1 lần
- dùng các phương pháp khác thì quan sát và kiểm tra liên tục .
- khi xác định được phương hướng bạn nên vạch ra 1 đường thẳng tưởng tượng đi qua 2 , 3 cột mốc rồi cứ theo hướng đó di chuyển đến từng cột mốc và lại đánh d?u ti?p tục các cột mốc khác.
LƯU Ý: Phải đánh dấu nhưng nơi đã đi qua tránh quay trở lại vị trí cũ.
Trên đây là những phương pháp xác định phương hướng một cách cơ bản nhất. Tôi hy vọng với những phương pháp này sẽ giúp các bạn ít nhiều trên con đường hoạt động của mình.
